Zwart of wit

Wil je graag melk of suiker? vroeg ze.

- Zwart, antwoordde ik.

Ze kwam terug met twee geurige kopjes koffie. Het was na de lunch tijdens een workshop over relaties. Ze had donkerbruine ogen en leek dezelfde leeftijd als ik.

Interessant wat je vertelde over je genderidentiteit. En hoe je die bij jezelf ontdekt hebt.

- Fijn om dat te horen. Lang niet iedereen vindt dat een interessant onderwerp om over te praten.

Dat zal wel. Maar jij spreekt er zo ontspannen over. Op die manier lijkt het meer iets gewoons.

- Misschien kun je me gemakkelijker begrijpen doordat ik verteld heb hoe ik me vroeger vaak voelde? Dat ik al vanaf jonge leeftijd schaamte en schuldgevoelens had over wat ik niet kon laten, namelijk meisjeskleren aantrekken?

Ja, dat gaf me wel meer inzicht. Want ik herinner me hoe ik in mijn puberteit ook op zoek was naar wie ik was, en hoe ongemakkelijk ik me toen in mijn lichaam voelde. Voor jou was dat dus nog veel meer het geval. Dat helpt me inderdaad om je te begrijpen. Maar ik vind jouw verhaal ook duidelijk.

- Duidelijk?

Ja, voor mij ben jij gewoon een vrouw. Ik ben helemaal op mijn gemak bij jou. Dat heb ik niet bij die mensen die zo… hoe moet ik zeggen, er zijn van die mensen die het ingewikkeld maken…

- Bedoel je mensen die non-binair zijn?

Ja, precies.

- Roept dat irritatie op bij je, als iemand zich niet eenduidig als man of vrouw identificeert?

Irritatie is misschien wat veel gezegd, maar het stoort me wel een beetje, ja. Je moet weten, ik ben bioloog van opleiding, he. Dus ik begrijp dat niet goed, al die varianten en onderverdelingen … En dat mensen dan nog gepikeerd zijn als je ze niet correct aanspreekt.

- Hmm, dat snap ik wel, dat je graag die duidelijkheid hebt. Weet je dat ook in mijn gedachten regelmatig de vraag opkomt wat het biologisch geslacht van een bepaald iemand is?

O ja?

- Zeker. Blijkbaar zit dat binaire denken diep in onze cultuur en opvoeding. Zodanig zelfs dat we onzeker of zelfs bang worden als die duidelijkheid er niet is. Mij heeft het in elk geval geholpen om non-binaire personen te begrijpen toen ik merkte dat velen van hen net zoals ik aan een transitie begonnen, maar ergens onderweg een stop inlasten. Soms definitief. Soms omdat ze meer tijd nodig hadden om uit te maken welke genderexpressie hen het beste past. Niet iedereen wenst een chirurgische ingreep, niet iedereen heeft zelf die duidelijkheid over hun genderidentiteit. En de zoektocht naar die duidelijkheid verloopt vaak moeizaam en pijnlijk, net omdat de buitenwereld er vaak onbegrijpend en soms zelfs vijandig tegenover staat.

Hmm… Oké, dat klinkt al wat aannemelijker. En toch blijf ik het lastig vinden. Vooral dat ik zo op mijn woorden moet letten.

- Als je dat zo zegt dan lijkt het alsof je een druk ervaart. Is dat zo?

Euh…

Ze keek me enkele seconden aan, haar gezichtsuitdrukking verraadde geen emotie. Dan zei ze:

Ja, waar heb ik het eigenlijk lastig mee? Ik zie dat het tijd is voor het vervolg van het programma, kom je ook?

Ze nam de lege koffiekopjes mee.